İBRA

İBRA

İbra nedir?

Genel kurulca ibra ne  demektir?

Hangi hallerde ibra edilmiş sayılmaz?

Yönetim ve Denetim Kurulu üyelerinin kaç türlü sorumluluğu vardır?

İbra kararı, hiçbir tazminat talebi kalmadığı sonucunu doğurur mu?

İbrayla ilgili hususlarda karar nisapları nedir?

İbra nedir?

1. Borçtan kurtulma.  2.Beraat etme, temize çıkarılma.(Mustafa Nihat Özön,1973)

İbra: Beri Kılma, beraat etme, temize çıkarılma, aklanma(Ferit Devellioğlu,1978)
İbra: Aklama, temize çıkarma, İbraname: Aklama belgesi.(Türkçe Sözlük,1983)
Aklama (İbra)  Dernek yada ortaklık genel kurullarında, yöneticilerin herhangi bir sorumluluğu olamadığı yolunda alınan karar.(Muzaffer Uyguner,1972)

***

Genel kurulca ibra ne  demektir?

Hangi hallerde ibra edilmiş sayılmaz?

Genel Kurulca İbra (Aklama), Yönetim Kurulu ve Denetim Kurulu üyeleri ile temsil ve imza ile yetkili Kooperatif Müdürlerinin aklanması demektir. İbra ile; bu görevliler, o dönemdeki harcama ve işlemlerinden dolayı bir daha sorumlu tutulamazlar. Haklarında dava açılamaz. Hiçbir alacak ileri sürülemez.

TTK md.380 Bilânçonun tasdikine dair umumi heyet kararı, aksine sarahat olmadığı takdirde, idare meclisi azalarıyla müdürler ve murakıpların ibrasını tazammun eder.

Bununla beraber bilânçoda bazı hususlar belirtilmemekte veyahut bilânço şirketin gerçek durumunun görüşülmesine mani olacak yanlış hususları ihtiva etmekte ise, idare meclisi azalarıyla müdürler ve murakıplar, bilânçonun tasdikiyle ibra edilmiş olmazlar.

İbra ile, Genel Kurul; kooperatif çıkarları gözetilerek yapılmış giderleri, kooperatifin başarısı için cesaretle yapılıp zarara yol açılmış ödemeleri vb. istemeyebilir. Gerçekte, kooperatif çıkarı gözetilerek yapılmış bu tür giderlerin tazmini de çok güç olacaktır.

İbra edip etmemek, Genel Kurulun devir ve terk edemeyeceği yetkilerindendir.(KK m.42/4)
“Kanuna, anasözleşme hükümlerine, iyi niyet esaslarına aykırı” Genel Kurul ibra kararları aleyhine, “bozma davası” açabilir.(KK m.53)

***

Yönetim ve Denetim Kurulu üyelerinin kaç türlü sorumluluğu vardır?

Yönetim ve Denetim Kurulu üyelerinin iki tür sorumluluğu vardır:

Hukuki sorumluluk: Genel Kurul, yukarıda belirtildiği gibi bu konuda sorumluluğu kaldırır(ibra) ya da kaldırmaz (ibra etmez).Kaldırmaz ise, dava açılmasına karar verir ya da vermez. (KK m.62,66,67 42/4)

Cezai sorumluluk: Yönetim Kurulunun suç işlemesi durumunda ortaya çıkar.

(KK m.62/3,92 Ek md.2)

*  Genel Kurul, bu sorumluluğu kendiliğinden kaldıramaz. Konu, “Kamu davası”nı ilgilendirdiğinden kooperatifle ilgili olan ve olmayanlar da savcılığa suç duyurusunda bulunabilir. Kararı adli makamlar verir.

* İbra edilmeyen Yönetim Kurulu ve Denetim Kurulu üyeleri aleyhine dava açılabilir. Davanın açılabilmesi için, Genel Kurul’da ayrıca “dava açma kararı” açıkça alınmış olmalıdır. “Genel anlamda bir karar, yasada öngörülen dava koşulu için yeterli değildir.”(Edip Şimşek,1981)

*  TTK m.341’e “uygun olarak davanın açılması için usulüne uygun bir Genel Kurul kararı bulunmadığı gibi, davanın denetçiler tarafından da açılmamış olması karşısında kooperatif başkan ve üyeleri hakkında açılmış olan davanın reddi doğrudur. (Yargıtay TD 16.12.1971 E.71-5535,K.7440)

*  Yönetim Kurulu aleyhine dava açılmasına karar verilmişse, (ya da dava açılmaması kararlaştırılmış da, 1/10 ortak dava açılması yönünde oy kullanmışsa) dava bir ay içinde açılmalıdır. (TTK m.341/1)

*  Bu davayı da ancak Denetçiler açabilir.(TTK.m.341/2) Denetçi, bir avukata vekâletname verebilir.

*  Yönetim Kurulu Başkanı, Yönetim Kurulu veya yeni Yönetim Kurulu dava açmaya yetkili değildir.

*  Kooperatif Anasözleşmesinde, “kooperatifi temsil ve dava açmak yetkisinin Yönetim Kurulu ’na ait bulunduğunun belirtilmesi, Yönetim Kurulu aleyhine açılacak davaları kapsamı içine almaz. Zira(…) TTK’nun 341.m.sinde Yönetim Kurulu aleyhine açılacak davanın koşulları, emredici bir hüküm olarak gösterilmiştir.”

*  Ancak azınlığın oylarıyla dava açılacaksa, azınlık bir vekil atayabilir, davayı da vekil açar.

*  Tutanağa, ibraya katılmadığı yönünde karşı görüş yazan ortağın da, dava hakkı var sayılmalıdır.

*  Dava açılması için Genel Kurul kararı sonradan da verilebilir:

“Her ne kadar denetçilerin verdikleri vekâletnamede Genel Kurul kararından söz edilmekte ise de, böyle bir kararın tasdikli örneği ibraz edilmiş değildir. Şu halde Genel Kurul kararının ibraz ettirilmesi, Yönetim Kurulu aleyhinde böyle bir dava açılması hakkında Genel Kurul kararının ibraz ettirilmesi, Yönetim Kurulu aleyhinde böyle bir dava açılması hakkında Genel Kurul kararı mevcut değilse, H.U.M.K.nun 39 ve 40.m.leri gereğince icazeti tazammun eden Genel Kurul kararının ibrazı için davacı kooperatif vekiline mehil verilmesi sonra muktazi kararının ittihaz olunması lazımdır.“

(Yargıtay 11.HD.17.4.1975/E.75-576, K.2753)

***

İbra kararı, hiçbir tazminat talebi kalmadığı sonucunu doğurur mu?

“…İbra kararı, o yıla ait işlemlerden dolayı hiçbir tazminat talebi kalmadığı sonucunu doğurur. Genel Kurul, bir kısım yöneticinin ibrasına ve bir kısmının ibra edilmemesine karar verilebileceği gibi, haklarından vazgeçerek veya haklarını tahsil etmek suretiyle sorumluları kurtarma iradesini açık veya örtülü biçimde ortaya koyabilir. Genel Kurulun hiçbir koşul ileri sürmeden yıllık bilânçoyu onaylamakla ibrayı da arzu ettiği varsayım olarak kabul edilmelidir. İbra edilmeyen yöneticileri dava hakkı mevcuttur.”

(11.HD.24.6.1976/E.76-2890,K.3333)

İbrayla ilgili hususlarda karar nisapları nedir?

İbra kararlarında da “oyların yarıdan bir fazlasına itibar olunur.”(KK m.51)
Koop. Kanunu İbra kararları için ağırlaştırıcı bir karar yetersayısı aramamıştır.
Ancak, bu konularda önce Anasözleşmeye mutlaka bakılmalıdır. Daha ağır ya da daha değişik bir yetersayı öngörülmüş olabilir. O yeter sayı ve koşullarına göre karar verilecektir.